ساختمان سازی همسو با کاهش آلودگیهای محیط زیست
جهان، حرکت به سوی ساخت و سازهای سبز
در دنیاي پرهیاهوي امروز که هر لحظه بر تعداد و حجم ساختمانها و بناهاي مختلف مسکونی و اداري افزوده میشود، بر اساس آمار پایگاه اطلاع رسانی شهرسازي و معماري مساحت کل ساختمانهایی که روي این کره خاکی بنا شدهاند، چیزي حدود یک ششم از عرصههاي آبی اعم از رودخانهها، دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها را به خود اختصاص داده است.
بیش از یک چهارم زمینهاي زیر کشت و جنگل ها خراب و خشک شدهاند تا خانه یا کارخانهاي جدید بنا شود ودو سوم از مصالح ساختمانی به کار رفته در عمارت هاي مختلف موجب نابود شدن و از میان رفتن میزان غیرقابل تصوري از انرژي و منابع زیرزمینی شده است.
چنانچه بخواهیم با همین سرعت سرسامآوري که تاکنون حرکت میکردیم به راه خود ادامه دهیم تا چند سال آینده دیگر زمین تحمل هیچ انسانی را نخواهد داشت، چرا که منابع محدود آن به طور کامل تمام شده و اثري از جنگل ها و اقیانوسهاي زیبا باقی نخواهد ماند.
در ساختمانهاي سبز مهمترین مساله، تضمین
و تامین سلامت جسمی و روحی انسانهاست. ساختمان سبز میتواند آینده زمین را که به
نظر می رسد رو به نابودي است نجات دهد و به نسل هاي بعد فرصت زندگی توام با آسایش
و آرامش را دهد.
ساختمان سبز یعنی ساختمانی که کمترین آلودگی و مداخله را در
محیط زیست ایجاد کند. به هر حال ساختمان فقط یک چهار دیواري نیست بلکه باید به همه
جزئیات آن توجه بشود تا هم کارآمد و هم زیبا باشد.
مهندس عمید مرندي، عضو هیات مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران و کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست در اینباره گفت: ساختمانسازي محیط زیستی و ایمن باعث افزایش ارزش طرحهاي ساختمانی و کاهش اثرات سوء بر محیط میشود که این نوع روش معمولا یک یا چند مزیت دارد. بهرهوري استفاده از منابع انرژي، آب و حفاظت از منابع طبیعی، ارتقاي سطح بهداشت و سلامت ساکنان و عموم مردم از آن جمله هستند.
بررسیها نشان داده استخراج مواد خام، فرآیندهاي عملآوري و حمل و نقل مواد براي انجام یک طرح ساختمانسازي داراي اثرات قابل توجهی براي محیط زیست هستند.
این عملیات در بیشتر موارد آسیب رساندن به نظامهاي اکولوژیکی ، استفاده از منابع انرژي و آبی، نشر آلاینده هاي هوا و گازهاي گلخانهاي را به همراه دارد؛ همچنین ساختمانسازي فاقد استراتژي سبز (محیط زیستی) اثرات مهمی روي ساکنان بناها دارند.
این کارشناس با اشاره به کیفیت پایین هواي درونی ساختمانها که موجب کاهش بهرهوري کارکنان یک سازمان میشود، ادامه داد: این موضوع اثرات اقتصادي فراوانی به دنبال دارد که قابل چشم پوشی نیست. باید توجه کرد که از طریق افزایش کارایی فرآیند ساخت، بازیافت و کاستن یا حذف ترکیبات مضر، ساختمانسازي سبز به طور آشکاري اثرات کوتاهمدت و بلندمدت منفی زیستمحیطی را کاهش میدهند.
وي افزود: ذرات بیضرر یا کم خطر همچنین به سلامت ساکنان کمک میکنند، به طوري که سلامت و بهرهوري آنها پیشرفت خواهد کرد. در کنار این مساله، بسیاري از مواد ساختمانی همسو با محیط زیست دوام زیادي دارند، بنابراین هزینه نگهداري این ساختمانها نیز براي مالکان تقلیل مییابد.
آژانس حفاظت از محیط زیست جهانی (EPA) براساس تحقیقات خود برآورد کرده است که فراتر از 30 درصد سازهها داراي کیفیت پایین هوا در داخل خود هستند.
این در حالی است که کیفیت پایین هوا موجب کاهش بهرهوري کارکنان
یک اداره یا شرکت میشود که این مطلب اثرات اقتصادي مهمی به دنبال دارد. بررسیها
نشان میدهد پس از یک دوره 30 ساله، ضرري که از هر کارمند به خاطر این مساله بر پیکره اقتصادي
سازمان وارد شده حدود 98 درصد دستمزد او برآورد شده است.
دستاورد استفاده از مواد دوستدار محیط زیست
بسیاري از کارشناسان با مطرح کردن نظریه ساختمان هاي سبز و به مرحله اجرا درآوردن بسیاري از پیشنهادهاي مفید خود سعی کردهاند نه تنها از نابودي اکوسیستم ها جلوگیري کرده، بلکه به افزایش طول عمر منابع محدود انرژي و معادن طبیعی که در اختیار داریم نیز کمک کنند.
انتخاب مصالح ساختمانی اغلب روندي قابل تامل دارد. به این دلیل که مواد سبز یا دوستدار محیط زیست داراي مزایاي گوناگونی هستند.
مهندس عمید مرندي، با مقایسهاي در ارتباط با ارزیابی سود و هزینه گفت: ابزارها و استراتژي هاي تعیین کننده متعددي براي تجزیه و تحلیل سودمندي در ارتباط با ارزیابی منافع حاصل وجود دارد که ارزیابی چرخه طول عمر، قیمت گذاري چرخه طول عمر، معیارهاي انتخاب و ضوابط ایجاد یک ساختمان سبز از آن جملهاند.
وي ادامه داد: ارزیابی چرخه طول عمر یک روش مناسب براي تجزیه و تحلیل تطبیقی است که توجه کاملی به تمام جنبه ها در طول فرآیند دارد.
قیمت گذاري چرخه طول عمر نیز تجزیه و تحلیل دوره کوتاه یا بلندمدت سهم هزینه از استخراج، تولید تا بازیافت یا دفع است. این موارد شامل تناوب جایگزینی، قیمت هاي نگهداري و قیمت هایی که استفاده از مواد را اجتناب ناپذیر میکند.
این روش، روشی مناسب است که نشان میدهد فقط ارزش مواد را منحصر به گام اول (تولید) آن نکنند.این در حالی است که حامیان طرح ساختمانهاي سبز معتقدند مبلمان و اثاثیه داخل این عمارت ها هم باید قابل بازگشت به طبیعت و استفاده مجدد باشند.
توجه به جنس کفپوشها، نما، مبلمان و دیگر وسایل تزیینی یا مورد نیاز در یک ساختمان و مدنظر قرار دادن اصل بازگشت مواد به محیط زیست و چرخه حیات یکی از شاخصههاي کاملا منحصر بهفرد طرح ساختمانهاي سبز است که موجب شده توجه بسیاري از حامیان محیط زیست را به خود جلب کند.
از سوي دیگر، شیوه قرار گرفتن در و پنجرهها و جهت آنها به سوي افق، ارتفاع سقف، ضخامت دیوارها، دو لایه بودن پنجره ها، تعبیه سوراخهاي ویژهاي در دیوارها، سقف و کف زمین، انتخاب مصالحی ویژه در هر قسمت از ساختمان، شکست ها و زاویه دیوارها و ستونها کمک میکند تا از نور و گرماي خورشید، تاریکی و خنکی شب، بادهاي ملایم و شدید به نفع ساکنان ساختمانهاي سبز و به منظور رفع کردن نیازهاي آنان استفاده شود.
نکته جالب توجه این است که میزان نور، گرما یا سرما، در این بناها قابل تنظیم، کنترل و حتی ذخیره شدن است.
حتی استفاده از پوشش هاي صدفی ویژه در سقف و دیوارها موجب شده است نورهاي رنگی متنوع، زیبایی این ساختمانها را دو چندان کنند.
عایقبندي هاي مناسب در برخی قسمتها و بخصوص در کف و دیوارها و حداقل استفاده از شیشه در بخشهاي غربی و شرقی ساختمان سبب شده تا در مصرف انرژياي که صرف گرم و خنک کردن یک بنا میشود بشدت کاسته شود.
توجه
به انتخاب مصالح ساختمانی و بهکارگیري مادهاي خاص در هر قسمت به شرط برگشت پذیر و
قابل تجزیه بودن در طبیعت، اندازه هر ماده و جایگزین کردن هر عنصري که در ساختمان
سبز ما به کار گرفته میشود، در اکوسیستم یک اصل مهم است.
برترین ساختمانهاي جهان
در جهان نمونههاي موفقی از ساختمانهاي سبز وجود دارد که در اینجا به تعدادي از آنها اشاره میکنیم.
ساختمان بیگ دیگ هاوس در لکزینگتون ماساچوست ممکن است در نگاه اول معمولی به نظر برسد ولی برترياش در این است که از ضایعات ساختمانی در طرحهاي بزرگ عمرانی شهر ماساچوست ساخته شده است.
ساختمان ایالتی سانفرانسیسکو نیز اولین برج آمریکاست که در 70 درصد آن، سیستم تهویه مطبوع حذف شده است. نماي خارجی ساختمان که به صورت رایانهاي کنترل می شود به تغییرات جوي حساس است و ساختمان را با شرایط محیط هماهنگ میکند.
در همه جاي این سازه سیستم تهویه طبیعی وجود دارد.همچنین ساختمان وزارت کشور ولز تمام از مصالح محلی قابل بازیافت ساخته شده و سیستم تهویه طبیعی است. در حالی که معمولا در ساختمان هاي دولتی از دیوار استفاده میشود در این سازه براي تاکید بر شفافیت همه چیز، از شیشه به جاي دیوار استفاده شده ا و ساختمان گلن هاوس در سانتامونیکاي کالیفرنیا یکی دیگر از نمونه هاي معروف ساختمان سبز در دنیاست.
این ساختمان بهترین نمونه از ساختمان های سبز و سازه هاي سازگار با محیط زیست است. این ساختمان برق و آب مصرفی خود را تولید میکند و در آن بر مصرف بهینه انرژي تاکید شده است.